نقش معلم در آموزش مبتنی بر کامپیوتر

در مدارس و آموزشگاه ها ، معلم یکی از مهم ترین فاکتورهای موفقیت محسوب می شود. تا جائی که بسیاری از آموزشگاه ها حاضرند مبالغ کلانی بپردازند تا نام یک معلم معروف را در فهرست مدرسانشان داشته باشند، و البته ساختار معلم مدار آموزش سنتی نیز همین را می طلبد. در سیستم آموزشی که بار اصلی آموزش تقریبا بر عهده یک مولفه است ،   

طبیعی است که هر تغیری در آن مولفه، تغیر در کل کیفیت آموزش را به همراه دارد. باور عمومی این است که با روی آوردن به ابزارهای جدید آموزشی و مشخصا آموزش مبتنی بر کامپیوتر( نرم افزار های آموزشی ، آموزش آنلاین ، . . . ‌) ، نقش مدرس کمرنگ خواهد شد. البته این باوری است کاملا منطقی و پذیرفتنی. اما میزان این کمرنگ شدن مهم است. برخی ( عموما تولید کنندگان آموزش های مبتنی بر کامپیوتر ) می پندارند در تولید یک نرم افزار آموزشی احتیاجی به معلم نیست و مثلا به کمک یک کتاب یا با دانسته های خودشان می توانند یک نرم افزار آموزشی موفق تولید کنند. گروهی نیز بر این باورند که با ورود کامپیوتر و تکنولوژی آموزشی، معلمان کم کم باید از صحنه کنار بروند. نتیجه این می شود که هزاران نرم افزار آموزشی به بازار می آید که از میان آنها به تعداد انگشتان هم نمی توان نرم افزار مفید یافت. اکثر این نرم افزار ها محصول یک تیم جوان است که عموما مقداری برنامه نویسی بلدند و با چند رسانه ای هم آشنائی دارند

کامپیوتر و تکنولوژی زمانی در آموزش مفید است که بعنوان یک ابزار در دست معلمی کار کشته به کار گرفته شود. این که ما می توانیم در آموزش های کامپیوتری فیلم نمایش دهیم، صدا پخش کنیم و از تعامل استفاده کنیم، دلیل نمی شود که بتوانیم آموزش موفقی هم تولید کنیم. برای آموزش دادن هر مبحث، حتی احاطه به آن مبحث نیز کافی نیست. چه بسا متخصصینی که یک نرم افزار را به طور کامل می شناسند و بهترین استفاده را از آن می کنند ، ولی اگر بخواهند کاربرد آن را به کسی آموزش دهند، هیچ موفقیتی به دست نمی آورند. آموزش ( محتوای آن هرچه باشد ) جدای از احاطه به مبحث ، احتیاج به چیزی دارد که ما آن را( شم معلمی ) می نامیم. شم معلمی یا شم تدریس است که باعث می شود یک معلم بداند در کجای درس تاکید کند، کی بلند صحبت کند، چه زمانی سکوت کند و خلاصه به چه شکل عمل کند تا به اهداف آموزش برسد. همانطور که در تدریس به روش سنتی، شم معلمی باعث موفقیت می شود، در آموزش های نوین نیز تاثیر بسیاری دارد. با این تفاوت که در اینجا معلم باید چندین مهارت دیگر نیز داشته باشد. علاوه بر احاصه به مبحث تدریس، معلم باید با کامپیوتر و امکاناتی که در اختیار دارد، آشنائی کامل داشته باشد. در اختیار داشتن فیلم و انیمیشن آموزشی، ایجاد تعامل با کاربر، امکان تنظیم تدریس با نیاز های کاربر، توان محاسباتی بالای کامپیوتر و امکان ارائه بازخورد آنی و همه آنچه ما بعنوان برتری های تدریس مبتنی بر کامپیوتربیان می کنیم ، همه اینها امکاناتی هستند که اگر مدرس با آنها آشنا نباشد، نمی تواند آموزش موفقی داشته باشد. همین مسئله یکی از نقطه ضعف های مهم اکثر نرم افزارهای آموزشی است. اکثر معلمین زبده، با کامپیوتر آشنائی چندانی ندارند و نمی دانند کامپیوتر چه امکاناتی برای تدریس در اختیارشان قرار می دهد. کسانی هم که با کامپیوتر آشنائی دارند، معمولا مدرس خوبی نیستند. افرادی که هر دو مهارت را داشته باشند، کیمیا هستند. ولی به هر حال این باعث نمی شود که در تولید آموزش ،‌نقش آنها را به کس دیگری بدهیم. شاید بهترین کاری که دستگاه آموزشی و مسئولین این امر( دفتر تکنولوژی آموزشی ، سازمان پژوهش وزارت آموزش و پرورش یا .... ) می توانند انجام دهند، آموزش معلمان و مسلح کردن آنها به ابزارهای جدید است. در ادامه می توانند از این معلمان آموزش دیده برای تولید یا حد اقل نظارت بر نرم افزار های تولید شده کمک بگیرند.

حیدر بایزیدی